Hồng Nhung: Dù có đi bốn phương trời

Dù có đi bốn phương trời

“Dù có đi bốn phương trời, lòng vẫn nhớ về Hà Nội”. Khi tôi nhớ về Hà Nội, nhất là trong những giấc mơ, đó chính là những gì trở về, tươi nguyên và dịu dàng. Tôi không hay liên tưởng Hà Nội với hình ảnh của một thành phố đẹp đẽ, thơ mộng, mà nghĩ về nơi đây là đời sống giản dị như mình vốn sinh ra như thế.

Cho đến năm tôi 16 tuổi, một người bạn cho tôi nghe bài hát về Hà Nội qua băng cassette cũ.

Lần đầu tiên tôi biết đến một bài hát về Hà Nội nghe rất riêng tư. Tôi tua đi tua lại băng nhạc để chép lời lên một tờ giấy học sinh, gấp lại, lúc để trong túi quần, lúc vắn vào tay áo để lúc nào cũng có thể lấy ra nhẩm lời, học thuộc. Tôi hát khi đạp xe tới trường, khi băng qua đường tàu đi chợ, khi thẩn tha ngồi nhặt rau, rửa bát...

Sau đó một năm, may mắn được theo Đoàn ca múa nhạc nhẹ trong chuyến lưu diễn miền Nam, tôi được hát Nhớ về Hà Nội lần đầu tiên trên sân khấu. Bản phối với phần đệm guitar nhẹ nhàng của anh Quang Vinh đã giúp bài hát của nhạc sĩ Hoàng Hiệp thêm gợi cảm, cho tôi hát thật tự nhiên, truyền đến người nghe cảm giác gần gũi.

Hát về Hà Nội khi xa Hà Nội, dường như mỗi lần hát tôi lại nhận ra điều gì mới mẻ về chính mảnh đất đã quá thân thương của mình. Bài hát đánh dấu một trong những điểm mốc đáng nhớ nhất trong sự nghiệp ca hát của tôi. Và hơn thế, hát Nhớ về Hà Nội đã nhắc nhở tôi, cô gái Hà Nội 17 tuổi, ý thức về chính mình, về quê hương và biết nâng niu những điều đẹp đẽ ấy sẽ theo tôi suốt cuộc đời.

“Ôi nhớ chiều 30 tết”. Đó là chiều 30 tết mà tôi biết sẽ là hình ảnh tết Hà Nội của riêng tôi, quý giá như là tài sản, là của hồi môn vậy! Chiều 30 tết ấy gắn liền với dáng gầy nhỏ của bà tôi, người thân yêu và gần gũi nhất của tôi. Cứ mỗi lần tết đến là hình ảnh của chiều 30 ấy lại trở về, rõ nét như hôm qua, rưng rưng như tiết trời nồm đầu xuân miền Bắc. Hai bà cháu tôi lọ mọ gỡ từng băng pháo, dàn trải trên tấm mâm đồng để tí nữa sẽ hơ trên bếp cho đỡ ẩm, đến giao thừa đốt cho nổ giòn.

Quay qua quay lại, cả nhà giật thót người vì một tiếng nổ đinh tai. Lửa đã bén lên làm nổ cả năm băng pháo cùng một lúc! Cũng là 30 tết ấy, tôi biết đến cái khấp khởi chờ đợi của lần đầu biết yêu. Vẫn là con đường ấy mà sao chiều nay bỗng rộng lớn, tràn trề như một dòng sông. Tôi nhớ cảm giác ngai ngái và ngọt ngào khi hít vào lồng ngực một luồng hơi lạnh và ẩm ướt. Tiết xuân với cái lạnh cắt da, bánh chưng nóng hổi bốc hơi nghi ngút, mùi hương khói nồng nàn, lọ hoa violet tím hoa lá li ti...

“Hà Nội của ta, thủ đô yêu dấu, một thời đạn bom, một thời hòa bình”. “Một thời hòa bình” ấy tôi tự cho mình hiểu thêm một nghĩa khác nữa. Ấy là sự yên bình của một đời sống dù giản dị nhưng có cả một bề dày văn hóa và những gì đã trở thành truyền thống, được nâng niu, không lược bỏ, không đại khái. Sự yên bình cho phép con người ta thả lỏng mình, để có thể rung động trước vài chồi non mới nảy lộc, cảm động khi nghe tiếng hát đầu tiên của con trẻ vừa tập nói, nao nao trước tiết trời giao mùa...

Tôi nhớ Hà Nội hơn mỗi khi tết đến, nhớ những người thân và bạn bè. Nhớ “phố thâm nghiêm” của tuổi thơ tôi là hàng sấu già dọc vỉa hè rộng lớn. Dưới bóng mát, tụi trẻ chúng tôi chơi nhảy dây, chơi lò cò, chơi ô ăn quan, chơi chuyền, chơi ù... và dựng cả chuyện cổ tích để phân vai cho nhau, lấy gốc cây làm nhà, chọn những rễ cây to nổi lên làm ngựa cưỡi...

Lũ trẻ bảy đứa chúng tôi là Bu, Lì, Xít, Khẹc, Bống, Tồ, Lông (quen thuộc hơn cả tên thật trong giấy khai sinh) đều đã trưởng thành, người ở đây, người đi đó, nhưng chẳng còn ai ở Hà Nội. Không biết họ có nhớ về cái sân gạch đầy tiếng nói cười trong căn nhà có cánh cửa sắt lớn ở số 11 đường Điện Biên Phủ nữa không.

Có điều tôi biết chắc, giống như tôi, mỗi đứa đều thầm cảm ơn số phận đã cho mình một tuổi thơ với “một thời hòa bình” ấy. Nơi mỗi chúng tôi sinh ra cũng là nơi đã làm nên một cốt cách, nuôi nấng một tâm hồn, để dù có đi bốn phương trời thì con người ấy trong chúng tôi không có gì thay đổi.

Hồng Nhung