Thông tin & Review

Khám phá Khu Vườn Yên Tĩnh
[07:14 18/02/2005 (GMT+7)]







Một đêm khuya tĩnh lặng, hay một sáng tinh sương, bật CD lên và nghe, giọt giọt thanh âm lan tỏa thinh không. Là gió, là hơi ẩm cỏ mềm, là tiếng dế rúc ti tu, là sự bừng thức của đất trời trong ta khởi nguồn từ âm nhạc. Khu Vườn Yên Tĩnh – khu vườn Việt ấy đơn giản chỉ là sự kết hợp giữa giai điệu, ca từ, hòa âm và giọng hát, nhưng có sức mạnh làm xao động lòng người. Hãy cùng bật CD lên, nghe và khám phá.


Ca khúc: Giai điệu và ca từ


Ngoài một Vườn gió không có gì đặc biệt trong phương pháp viết nhạc, 4 ca khúc còn lại của Dương Thụ biểu hiện rõ phong cách tạm gọi là tối giản của ông. Nếu nói những bài hát ấy tối giản thì từ xưa, nhiều tác phẩm Dương Thụ đã gần như vậy rồi. Ru em bằng tiếng sóng, Lời tôi ru, Vẫn hát lời tình yêu ... giản dị với giai điệu viết theo lối một mô-típ, nhiều câu nhạc lặp đi lặp lại, cứ “bằng bằng ngang ngang” gây nhàm chán cho nhiều người, nhưng với số khác, sự lặp đi lặp lại ấy có thể làm thỏa mãn tai nghe của họ. Chỉ là, bằng những ca khúc trong Khu Vườn Yên Tĩnh, Dương Thụ đã dấn thêm một bước mới, và sự mạnh dạn ấy đã tạo được hiệu quả nhất định.



Không đi theo tiêu chuẩn hòa thanh như thường lệ, Trong Giọt sương, Vườn gió hay Tiếng nước róc rách, giai điệu được phát triển một cách tự nhiên với những hợp âm rải đều cuốn hút dựa trên sự chuyển động của hòa thanh. Giọt sương có thể nói là ca khúc tiêu biểu nhất cho phong cách tối giản của album, bởi nó đầy đặn và có sức biểu cảm cao.



Cái hay của Dương Thụ là đưa được chất dân tộc vào ca khúc tự nhiên chứ không gắng gượng áp dụng hay bị ảnh hưởng. Trước, Mặt trời êm dịu dựa trên nền tảng ngũ cung, Họa mi hót trong mưa sử dụng chất liệu dân ca Tày, thì nay Tiếng mưa để lại cũng thấp thoáng những luyến láy của dân ca Mèo ẩn trong những đoạn nhạc chỉ 3 note được nhắc lại nhiều lần đều đặn như những giọt nước tí tách: Thánh thót giọt nước rơi cuối vườn/ Nghe trong từng thanh âm buồn/ Tiếng trận mưa nguồn – Mi mi là mi re mi là/ Re re là re re là/ Re mi re là.


Quốc Trung với 2 ca khúc Hòn đá trong vườn tôi và Con chim sâu không quá đi theo trường phái tối giản nhưng rất dễ chịu. Giai điệu giản dị và chậm rãi của Hòn đá trong vườn tôi gợi nên một sự vững chãi bình lặng như núi như non. Ngược lại, Con chim sâu linh động làm liên tưởng đến một Đố tình biến ảo trong giai điệu nhưng đằm thắm và đậm nét cao nguyên hơn bởi chất dân ca vùng miền Tây Bắc đậm nét. Có thể thấy âm nhạc Quốc Trung ngày càng gần với phong cách Dương Thụ từ những ảnh hưởng qua lại sau nhiều cuộc hợp tác ăn ý.



Huy Tuấn góp mặt với Nắng sớm - một đoản khúc tình tứ gợi nhớ lại Một đêm mưa tháng Giêng hao hao giống về đường nét giai điệu cũng như cấu trúc A-B gọn gàng. Được nhiều người yêu thích bởi vẻ ngọt ngào trong sáng, nhưng có lẽ Nắng sớm - với kiểu sentimental pop thuần túy - sẽ hợp hơn nếu nằm trong một album khác như Ngày Không Mưa hay Một Ngày Mới. Huy Tuấn không thể nào ra chất Việt chừng nào còn dan díu với R&B, bằng chứng rõ ràng là Nắng sớm – dù không Tây lắm - vẫn khá lạc lõng trong không gian âm nhạc đầy cảm thức Đông phương của Khu Vườn Yên Tĩnh.



Ca từ trong album có thể nói là thành công mới của nhạc sỹ Dương Thụ. Không còn kịch tính đau xót của thời Bóng tối đen như ly café hay khao khát Em đi qua tôi qua tôi, tóc xanh mười tám, ngẩn ngơ quãng đời, ca từ Dương Thụ bây giờ kiệm lời hơn, đơn giản, nhẹ nhàng. Vẫn chỉ gió, mưa, nắng, cây cỏ trong khu vườn quen thuộc, nhưng không gian âm nhạc và sự cảm nhận của người nghe không vì thế mà bó hẹp đi, ngược lại, càng được mở ra thênh thang rộng rãi. Quan trọng hơn, giữa người viết lời và người hát có được sự đồng cảm.






Không gian âm nhạc



Tạo ra một không gian âm nhạc nhất quán cho album không ai khác là nhạc sỹ hòa âm phối khí Quốc Trung. Ngoại trừ phần Intro - Vườn và phần Outro - Vườn ảo, có thể nói anh đã tạo nên một không gian Khu Vườn Yên Tĩnh gần như hoàn hảo.



Nói vậy bởi ở hai đoạn nhạc mở đầu và kết thúc này, ý tưởng thì rất rõ, nhưng phần thể hiện - cụ thể ở giai điệu, hòa âm cũng như cách dẫn của ca sỹ - lại chưa “tới”. Intro muốn hướng đến sự tinh khiết, trong lành của thiên nhiên nhưng lại hóa ra rời rạc, tản mạn với những đoạn nhạc piano và đàn dây không tạo liên kết được với nhau để thể hiện nổi bật ý tưởng chủ đạo. Outro không mới, không sáng tạo, đơn thuần chỉ lặp lại nét nhạc của những bản hòa âm trong album, như Hòn đá trong vườn tôi chẳng hạn, mà chưa làm tròn nhiệm vụ hướng người nghe đến không gian Vĩ Thanh sau những gì âm nhạc đã đem lại - điều mà một album ý tưởng trọn vẹn như Khu Vườn Yên Tĩnh cần có.



Ngoài khiếm khuyết nói trên, những gì Quốc Trung đã làm được thực sự khiến Khu Vườn Yên Tĩnh tăng giá trị rất nhiều. Khác với đỉnh cao cũ Mây Trắng Bay Về sử dụng nhiều nhạc cụ acoustic, trong album mới, Quốc Trung tận dụng triệt để âm thanh điện tử đa tiết tấu (multi-rhythm) - xu hướng âm nhạc đương đại. Những samples rộn ràng thu sẵn được sử dụng trong nhiều bài hát như một cách hướng đến sự nhất quán trong toàn album. Âm nền với những grooves, loops đan xen lấp kín những khe hở âm thanh. Sự phối hợp nhiều tầng lớp giữa piano, đàn dây và trống tạo ra không gian nhiều thanh âm màu sắc đa dạng đối lập đồng thời tôn lên đường nét giai điệu tối giản.



Quốc Trung chứng tỏ sự sáng tạo và khéo léo khi đưa những tiếng vọng âm hưởng đại ngàn huyền bí vào trong intro Giọt sương, gợi mở không gian trong vắt mênh mang của đất trời sáng sớm. Hay làn điệu dân ca Mèo í ơi hòa cùng tiếng sáo Mèo tình tứ và cả tiếng đệm keyboards ngọt ngào chất dân tộc thiểu số trong Con chim sâu. Tiếng rì rầm cầu khấn hơi hướng Trung Đông hoặc hoang mạc châu Phi đúng điệu world music trong Tiếng mưa để lại ngoài việc tạo dáng vẻ lạ còn mở ra những cảm nhận mới cho người nghe từ một sự phối hợp tưởng chẳng ăn nhập gì lại có được hiệu quả bất ngờ. Từng ca khúc được hòa âm đầy đặn tạo nên một tổng thể khá liền mạch ngoại trừ Nắng sớm có thể xem như khúc điểm xuyết hoặc “nghỉ giải lao 5 phút” giữa hai phần của album. World music của Quốc Trung trong Khu Vườn Yên Tĩnh thực sự đã có bước tiến dài chạm đến con đường hội nhập ngôi nhà âm nhạc thế giới so với thứ world music còn khá sơ sài trong Mây Trắng Bay Về cách đây gần 6 năm.



Tiếng hát



Thấy rõ, Hồng Nhung đã hát khác đi so với những album trước, nhẹ nhõm và mềm mại hơn. Tròn vành rõ chữ thì xưa nay Hồng Nhung đã thế, nhưng sự chăm chút câu chữ bây giờ tự nhiên hơn, không gò ép khuôn miệng mà thả lỏng tự do. Cảm xúc được cất giữ kín đáo trong giọng hát, không phô bày tràn trề như cô vẫn làm khi nổi hứng. Cô đã bắt đầu nghĩ khác và làm khác trong lý tưởng muốn hướng đến sự giản dị và chân thành, phù hợp với quan niệm sống bản ngã.






Tuy nhiên, muốn không có nghĩa là đạt được. Vẫn lồ lộ tư tưởng “bay nhảy” tung tẩy trong giọng hát. Cái tự nhiên, nhẹ nhàng ấy không được triệt để mà vẫn còn nửa vời, biểu hiện rõ nhất trong những ca khúc vốn “động” như Con chim sâu. Cách nói của Hồng Nhung trong hai bản Intro và Outro hay, nhưng là hay theo kiểu đọc văn diễn cảm chứ không phải là tiếng nói tự nhiên từ nội tâm. “Diễn” luôn là vấn đề lớn của ca sỹ nước ta dù vô tình hay cố ý.



Có lẽ những trải nghiệm cùng tuổi đời của Hồng Nhung vẫn chưa đủ cho cô có thể thực sự tìm được “yên tịnh” cần thiết để hát kiểu âm nhạc này toàn vẹn hơn, nhất là khi hàng ngày cô vẫn phải chạy show, lo lắng cho sự nghiệp. Hy vọng thời gian và chiêm nghiệm sẽ giúp Hồng Nhung đạt được sự thanh thản thực sự trong tâm hồn thể hiện qua giọng hát.



* * *



Khu Vườn Yên Tĩnh là một album đặc biệt, album ý tưởng (concept album) đầu tiên ở Việt Nam, là một khối thống nhất của hòa âm, giọng hát, giai điệu, lời ca. Từ giọng hát cùng cách viết nhạc đơn giản, âm nhạc sẽ đưa người nghe đến một “khu vườn” ảo mà thực, yên tĩnh mà xao động, khu vườn của nội tâm, thấp thoáng sắc màu Việt giữa cảm thức thế giới đương đại. Không gây shock, không quái dị, nhưng Khu Vườn Yên Tĩnh đáng để ta phải hơn một lần khám phá.



Lê Minh

visualguiHomeSitesMotionGraphicsInfo 2 February 2005
Hong Nhung – Khu Vuon Yen Tinh
On her latest album Khu Vuon Yen Tinh (The Quiet Garden), Hong Nhung continues to amaze listeners with new tunes. Her taste and understanding of simplicity may prove that she is the most intuitive vocalist of her generation. The freshness of her style allows Hong Nhung to reach her fans far beyond those who live in Viet Nam, not to mention her American audiences. On this album, Hong Nhung invites fans to explore her peaceful space by providing a pure appreciation for nature through a personal listening experience.

The album is simple in its complexity and complex in its simplicity. Distinguished songwriter Duong Thu, who pens six out of eight tracks on this album, recognizes the aesthetic beauty in minimalism. He believes that the simpler the writing, the stronger the expression, and “Giot Suong” (Dewdrop) demonstrates his unsophisticated lyricism. The song is divided into two short verses. Each verse has four lines. Each line contains four syllables. The words are simple, but the visual is accessible – “Giot suong trong vat / ngu trong canh hoa,” which suggests the crystal clear dewdrop sleeping inside the petal. Even though Duong Thu writes these songs for Hong Nhung, the lyrics also reflect his own personality. When the songwriter and singer are in accord with each other, together they bring out the best of both individuals merging into one. On his “Hon Da Trong Vuon Toi” (Stone in My Garden), her soothing flow is right inside the aesthetic of contemporary arrangements.

Beside Hong Nhung’s vocals and Duong Thu’s compositions, the strength of the album also comes from Quoc Trung’s luxurious arrangements. Listen to the way his drum taps on “Tieng Nuoc Roc Rach” (The Babbling Sound of Water) and how easy she is with it. Together they blend their talents to bring an exquisite sound to Duong Thu’s work. When the vocal and the instrumental components weave in and out of one another on Duong Thu’s “Tieng Mua De Lai” (The Sound of The Rain), as if completing one another’s feelings, the beauty of rhythm and harmony still depends on simplicity.

As for Quoc Trung’s own composition, “Con Chim Sau” (Woodpecker) is a breathtaking example of Hong Nhung’s innovative way with an avant-garde song, as she mixes the melody with her own phrases in a playful interaction. Near the end of the song, she goes out of context and sounds like a kid with her vocal manipulation.

The third songwriter contributing to this album is Huy Tuan, who also wrote “Mot Ngay Moi” (A New Day) exclusively for Hong Nhung on her previous album. His “Nang Som” (Early Sun) is a masterpiece that, once again, showcases Hong Nhung’s simplistic and elegant flow. Her perfection in phrasing enables the lyrics come to life.

Khu Vuon Yen Tinh proves once again that Hong Nhung’s stylistic variations are limitless. Duong Thu, Quoc Trung, and Hong Nhung offer a brand new definition of creative freedom, leading listeners to new ground. The album’s lyrical, simple beauty might attract an audience well beyond her dedicated fans. The spellbinding vocal delivery combined with the striking musical arrangement creates a quiet garden where anyone can take a break, breathe fresh air, absorb peaceful sound, and live a simple life. The album reminds us to “manifest plainness, embrace simplicity, reduce selfishness, have few desires.” – Lao-Tzu.